Ook goed nieuws op vergadering BFA

“De snelheid van de veranderingen evolueert exponentieel. Ook in onze sector zal er in de komende jaren gigantisch veel veranderen. We moeten openstaan voor een duurzame transitie van onze sector”, zei Dirk Van Thielen tijdens de algemene vergadering van BFA. Ook de balans van het voorbije jaar werd opgemaakt: een jaar van crisissen, maar uiteindelijk ook goed nieuws.

Het jaar 2022 werd getekend door crisissen voor de diervoedersector. “De coronacrisis deinde nog na. De oorlog in Oekraïne, recordhoge grondstofprijzen, onzekerheid rond het stikstofakkoord, impact van de vogelgriep, de energiecrisis en andere problematieken deden de ganse agrovoedingssector op zijn grondvesten daveren”, zei BFA-voorzitter Dirk Van Thielen.

“Door de invasie van Rusland in Oekraïne schoten de energieprijzen omhoog. De prijzen van granen en andere grondstoffen volgden. De voederprijzen stegen met 31%, de grondstofprijzen zelfs met bijna 35%. We werden geconfronteerd met een ongeziene inflatie.” Intussen dalen de grondstoffenprijzen, maar de markt blijft volgens Van Thielen onzeker.

Dalende trend

“Doordat de diervoedersector lokaal is verankerd en onlosmakelijk is verbonden met de Belgische veeteelt, is het evident dat ook de diervoedersector de gevolgen voelt van de druk op veeteelt door geopolitieke invloeden enerzijds en lokale milieu-uitdagingen anderzijds”, erkent Katrien D’hooghe, managing director van BFA. “Naar verwachting zal deze dalende trend ook de komende jaren aanhouden.”

Minder diervoer

De gevolgen voor de sector bleven niet uit. In 2022 produceerden de Belgische BFA-leden zo’n 6,7 miljoen ton diervoeders. De Belgische productie daalt hiermee met 6% ten opzichte van 2021, tot het laagste niveau sinds 2011. Met een productie van 6,7 miljoen ton staat België op de 7^e plaats binnen de EU. In 2022 importeerde België 1,6 miljoen ton voeders en exporteerde het 1,3 miljoen ton. Dankzij verschillende initiatieven daalde het energieverbruik van de diervoedersector met 11% ten overstaan van 2020, terwijl de productie slechts met 9% daalde.

Door de hogere voederprijzen is de omzet met 25% gestegen tot 6,9 miljard euro, ondanks het verminderde volume. De Belgische diervoedersector vertegenwoordigt hiermee 10% van de Belgische voedingsindustrie.

Crisis varkenshouderij

De voorzitter besteedde veel aandacht aan de crisis in de varkenshouderij. “De prijzen van de varkens waren ongekend laag tot februari 2022. Tijdens deze crisisperiode zijn er maatregelen genomen om de sector te ondersteunen. Door de oorlog in Oekraïne kwam er in korte tijd een sterke prijsstijging, waardoor het negatieve resultaat bij de varkenshouders evolueerde naar een break-even”, zei hij. “Maar door de hoge kosten – vooral de voederkosten – was de stijging niet genoeg voor onze varkenshouders.”

Van Thielen wees op de daling van het aantal slachtingen met 9,2% en van het volume varkensvoer met 8,7%. “Het zag ernaar uit dat het aantal aanvragen voor de opkoopregeling de vooropgestelde daling van 30% zou overschrijden. Gelukkig keerde het tij in het najaar. De hoge varkensprijzen en dalende voederprijzen zorgden voor een zeer goede rentabiliteit. Bovendien was er een tekort aan biggen in Spanje, onder meer wegens ziekteproblemen. Hierdoor stegen de biggenprijzen verder en zal het aanbod van vleesvarkens in de komende maanden in België dalen.”

Stikstofakkoord

In februari 2022 stelde de Vlaamse regering haar eerste stikstofakkoord voor. Al snel besefte iedereen dat het akkoord de doodsteek zou zijn voor een groot deel van de Vlaamse veehouderij. Er volgde een golf van protest en meer dan 20.000 bezwaarschriften.

Ook vanuit de veevoedersector kwamen er talrijke bezwaren. Landbouwers en veehouders organiseerden serene en doelgerichte acties. Intussen werd er een nieuwe Vlaamse minister van Landbouw aangesteld. Een jaar en een diepe crisis binnen de Vlaamse regering later kwam er op 10 maart 2023 een nieuw stikstofakkoord tot stand.

“Hoewel het nieuwe akkoord minder slecht is dan het vorige, hebben we bij BFA toch de indruk dat de afbouw van de varkensstapel voor sommigen belangrijker was dan een oplossing te vinden voor het stikstofprobleem. Vanuit de sector hebben we verschillende voorstellen gedaan om de stikstofuitstoot per varkensplaats te reduceren, waaronder een aantal voer- en managementmaatregelen. Bovendien vinden we dat er meer aandacht en middelen moeten gaan naar de blijvers”, zegt Van Thielen.

Veel onzekerheid

Het stikstofakkoord brengt volgens BFA veel onzekerheid met zich mee, maar zal zonder twijfel leiden tot een afbouw van de Vlaamse veestapel. De doelstelling om de varkensstapel af te bouwen met 30%, heeft ook een rechtstreeks effect op de Belgische diervoederproductie. De productie van varkensvoeders maakt immers de helft uit van de totale diervoederproductie in België. De eerste effecten worden nu reeds zichtbaar.

“Door de onzekerheid over de stikstofaanpak van de Vlaamse Regering en de slechte marktomstandigheden in de varkenssector, noteren we in 2022 een daling van 8,7% voor de varkensvoerproductie”, aldus D’hooghe. De daling voor de andere diersoorten is minder uitgesproken: rundveevoeder -2,2% en pluimveevoeder -1,9%.

Positieve ontwikkelingen

“Onze sector kende in 2022 ook positieve evoluties, zoals de prijsstijging van de meeste eindproducten en het hoge niveau ervan. De melkprijs was goed, de vleeskuikenprijzen bovengemiddeld en de eierprijzen braken alle records.”

We bevinden ons volgens Van Thielen nog steeds in een zeer uitdagende periode. “De dierlijke productieketen staat onder zware druk, ook op maatschappelijk vlak. Tegelijkertijd doet de oorlog in Oekraïne ons beseffen dat een eigen Europese voedselvoorziening erg belangrijk is.”

Toch verwacht hij een goed jaar voor de varkens- en de pluimveehouderij, zowel bij leg- als vleeskippen, door het lagere aanbod. “De melkprijzen dalen, maar gelukkig dalen de voerprijzen mee en zijn ook een aantal andere kosten terug onder controle. De consument zal echter rekening moeten houden met structureel hogere prijzen voor voeding.”

Diervoedersector: duurzamer

In de veevoedersector zelf, waar de marges laag zijn en de investeringen hoog, zal volgens Van Thielen de rentabiliteit moeten verbeteren.” Iedereen is bereid om nog duurzamer te werken, om nog meer rekening te houden met strengere klimaat- en milieunormen, om nog meer in te spelen op de wensen van de consument en de retailers, maar dit moet worden vergoed.

De diervoedersector blijft intussen inzetten op een verdere verduurzaming van de dierlijke productieketen via voedermaatregelen en heel wat keteninitiatieven. BFA en haar leden werken volop aan de realisatie van de doelstellingen die zijn opgenomen in het BFA-duurzaamheidscharter 2020-2030.

Voor de reductie van de methaanuitstoot bij runderen, werd de lijst van goedgekeurde voedermaatregelen in 2022 uitgebreid van twee naar zeven voor melkveehouders. Voor vleesveehouders werd er al één voedermaatregel (nitraat) goedgekeurd.

Circulariteit

De Belgische diervoedersector streeft naar: verduurzaming van de aanvoerketen van soja(schroot), minder import van soja(schroot) uit niet-Europese landen en een meer divers gebruik van alternatieve eiwitbronnen. Hierbij wordt ook volop ingezet op circulariteit. 43 procent van de gebruikte grondstoffen zijn nevenstromen uit de voedings- en biobrandstoffenindustrie. BFA streeft nog steeds naar 50 procent in 2030, al proberen de toeleveraars, wegens de energiekosten, zelf die nevenstromen maximaal te gebruiken.