Het is nodig om de onderhandelingsposities van boeren, distributeurs en de voedselindustrie weer in evenwicht te brengen en eerlijke concurrentie in de voedselketen af te dwingen, stelden Europarlementsleden.
Positie producent
Het door José Bové opgestelde initiatiefverslag dat Europarlementsleden hebben aangenomen, doet concrete voorstellen om misbruik van machtsposities, oneerlijke handels- en contractuele praktijken en betalingsachterstanden te bestrijden en de positie van de producent op de voedselmarkt te verbeteren. Het verslag vormt een reactie op een mededeling van de Europese Commissie over ‘Een beter werkende voedselvoorzieningsketen in Europa'.
Eerlijke concurrentie afdwingen
Om marktactoren die zich aan oneerlijke praktijken schuldig maken aan te pakken, moeten codes inzake goede handelspraktijken in de voedselvoorzieningsketen worden opgesteld met inbegrip van klachtenmechanismen en boetes, vinden de Europarlementsleden. Ze verzoeken de Commissie om een voorstel in te dienen voor de toepassing van een EU-mechanisme dat door middel van gespecialiseerde organen in de lidstaten de betrekkingen tussen detailhandelaars met een dominante marktpositie en hun leveranciers zou controleren. Ook moet nagegaan worden of en in welke mate het misbruik van huismerken (eigen merkproducten) tot concurrentievervalsing leidt en moet snel een proefproject uitgevoerd worden ter oprichting van een Europese Observatiepost voor landbouwprijzen en marges.
De Europarlementsleden doen een beroep op de Commissie om wetsvoorstellen in te dienen om de ontwikkeling van dominante marktposities in de voedselvoorzieningsketen te beperken. Bedrijven die de voorschriften niet naleven moeten volgens de leden ‘aan de schandpaal worden genageld' en er moeten straffen worden ingevoerd.
Verplichte rapportage
De Commissie wordt verzocht een voorstel in te dienen om de grootste Europese handelaren, verwerkers, groothandelaars en detailhandelaren te verplichten om jaarlijks te rapporteren over hun marktaandelen voor de voornaamste voedingsproducten. Zo zouden alle partners op de markt in staat worden gesteld om de tendensen van de ontwikkeling van vraag, aanbod en prijzen in de voedselvoorzieningsketen in te kunnen schatten.
De resolutie vraagt de Commissie om toezicht te houden op met name de verwerkende industrie, die in sommige landen de grootste marge in de voedselvoorzieningsketen heeft. Tegen eind 2010 verwachten de leden van de Commissie een verslag over misbruik van afnemersmacht in de EU.
Het recent aangenomen instrument voor de bewaking van de Europese voedselprijzen moet gebruikersvriendelijker worden en betrekking hebben op een groter aantal voedingsmiddelen, zodat prijzen beter vergeleken kunnen worden en de voedselprijsvorming transparanter wordt.
Eerlijke contracten
Standaardcontracten kunnen nuttige instrumenten vormen, zeggen Europarlementsleden, en zouden in een aantal sectoren verplicht kunnen worden gesteld. De Commissie moet de gevolgen van door kopers opgelegde contractlandbouw nader onderzoeken, omdat dit soort contractregelingen de onderhandelingsposities van boeren kunnen ondergraven. De Parlementsleden dringen aan op de verkorting van de betalingstermijnen in de gehele voedselvoorzieningsketen tot maximum 30 dagen voor alle levensmiddelen.
Een amendement dat pleitte voor een voorkeursbehandeling voor producentenorganisaties, coöperaties van boeren en kleine en middelgrote bedrijven bij het gunnen van openbare aanbestedingen in de voedselvoorzieningsketen is door het Europees Parlement verworpen.