Hele dunne plakjes menselijk weefsel die dierproeven vervangen in medisch wetenschappelijk onderzoek. Voor de succesvolle ontwikkeling van die methode heeft biochemicus prof. dr. Geny Groothuis (Rijksuniversiteit Groningen) dit jaar de 'Lef-in-het-Lab'-prijs gekregen. Directeur Frank Dales van de Dierenbescherming overhandigde de trofee in het VARA Radio 1-programma 'Vroege Vogels'. Het publiek kon in de aanloop naar Wereldproefdierendag (24 april) een keuze maken uit vier genomineerden voor de onderscheiding, die een initiatief is van de Dierenbescherming in samenwerking met het Nationaal Kenniscentrum Alternatieven voor Dierproeven (NKCA) in Utrecht. Groothuis kreeg bijna de helft van de meer dan zesduizend uitgebrachte stemmen. Dales zei dat zijn organisatie met de 'Lef-in-het-Lab'-prijs onderzoek wil stimuleren dat op uitmuntende wijze bijdraagt aan het terugdringen van dierproeven. "Geny Groothuis laat zien wat we bedoelen. Waar een wil is, én het lef om vaak tegen de gangbare praktijk in alternatieven voor dierproeven te ontwikkelen, blijkt ook een weg te zijn." Nog altijd worden in Nederland ongeveer 600.000 proefdieren per jaar gebruikt.
Schadelijke effecten
Geny Groothuis vindt dat proeven met dieren niet goed voorspellen wat er in mensen kan gebeuren. Bijvoorbeeld om te kijken of nieuwe geneesmiddelen schadelijke effecten hebben. Daarom heeft zij een alternatief ontwikkeld waarbij gebruik wordt gemaakt van hele dunne plakjes menselijk weefsel, afkomstig van stukjes van organen die worden verwijderd tijdens een operatie. Met de plakjes kunnen ziekteprocessen worden nagebootst om nieuwe geneesmiddelen tegen deze ziekten te testen. Daardoor hoeven geen proefdieren meer ziek te worden gemaakt en te sterven. De plakjes kunnen in het laboratorium kunstmatig in leven worden gehouden.
Vaak wordt lever-, darm-, nier- of longweefsel gebruikt, maar eigenlijk is deze methode geschikt voor ieder orgaan. Om zo goed en efficiënt mogelijk gebruik te maken van de plakjes weefsel, wordt nu een methode ontwikkeld om de plakjes zo in te kunnen vriezen dat ze lang bewaard kunnen worden en na ontdooien nog levend zijn. Ook voor nieuwe experimenten kunnen ze dan weer ingezet worden.
Curriculum Vitae
Geny Groothuis heeft Biochemie gestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en is daarna gepromoveerd bij de afdeling Farmacologie en Klinische Farmacologie van de Faculteit Medische Wetenschappen. Daarna is zij bij de afdeling Farmacie gaan werken, eerst als postdoc en daarna als Universitair Hoofd Docent. In 2004 is zij benoemd tot hoogleraar Geneesmiddel Metabolisme en Toxicologie en voorzitter van de basiseenheid Farmacokinetiek, Toxicologie en Targeting. Ze doet onderzoek naar het voorspellen van geneesmiddelmetabolisme, transport en toxiciteit met behulp van in vitro preparaten van humaan en dierlijk weefsel met als doel een betere voorspelling voor de mens en een beperking van het gebruik van proefdieren. Voor dit werk ontving ze in 1998 de Hugo van Poelgeestprijs voor alternatieven voor dierproeven.
