Een reeks recente onderzoeksresultaten van UGent en ILVO heeft geleid tot de ontwikkeling van een praktijkgericht hitteplan voor de Vlaamse varkenshouderij. De studie bevestigt dat niet één maatregel, maar een combinatie van kleine, haalbare ingrepen – waaronder voeraanpassingen – een merkbaar verschil maakt in het beperken van hittestress bij varkens tijdens hete zomers.
Geen nieuws meer missen? Schrijf je in voor de wekelijkse nieuwsbrief
Antioxidanten ondersteunen prestaties tijdens hitte
Een belangrijke bevinding uit het doctoraatsonderzoek van Lotte De Prekel (UGent–ILVO) betreft het positieve effect van antioxidanten in het voeder. Tijdens warme periodes nemen vleesvarkens minder voer op, wat hun groei vertraagt. Voederverrijking met antioxidanten zoals vitamine E, vitamine C en organisch selenium bleek een effectieve strategie om de negatieve impact van hittestress op te vangen.
In gecontroleerde proeven groeiden de varkens bij dezelfde voederopname gemiddeld 34 gram per dag meer, en verbeterde de vleeskwaliteit licht. Bovendien werden de toegevoegde nutriënten – vooral selenium en vitamine E – teruggevonden in het vlees, wat ook de nutritionele waarde voor de consument verhoogt. De Prekel wijst erop dat dit zelfs bijdraagt aan de seleniuminname van mensen, die in Europa gemiddeld onder de aanbevolen hoeveelheid blijven.
Een alternatieve voerstrategie met meer vetten en minder eiwitten – bedoeld om de warmteproductie tijdens de vertering te verminderen – leverde geen significante verbetering op.
Meerdere managementmaatregelen nodig
Hoewel voeding een cruciale pijler is, blijkt uit het onderzoek dat effectieve hittestressbestrijding staat of valt met een totaalbenadering. De onderzoekers observeerden meer dan 9.000 vleesvarkens tijdens natuurlijke zomers en in gecontroleerde hittestallen. Vanaf 24°C traden bij veel dieren al eerste tekenen van stress op. Vooral gecastreerde mannelijke dieren boven de 100 kg zijn gevoelig.
Aanvullende maatregelen zoals het vergroten van de ruimte per varken (van 0,8m² naar 1m² of 1,2m²) leidden tot een merkbare daling in lichaamstemperatuur en hogere dagelijkse groei. Ook staltechnische ingrepen, zoals hogedrukverneveling en extra ventilatoren, bleken de ademhalingsfrequentie significant te verlagen.
