Nederlandse bedrijven die actief zijn in de handel en productie van oliën en vetten, en de verwerkende industrie gaan de gevolgen voelen van de oorlog in Oekraïne en de aangekondigde maatregelen tegen Rusland en Belarus. Dat zegt MVO, de ketenorganisatie voor oliën en vetten en vertegenwoordiger van de oliën en vettenindustrie in Nederland.
Vorig jaar importeerde Nederland voor ruim een miljard euro aan plantaardige en dierlijke oliën en oliehoudende zaden uit Oekraïne. Dit betreft voor het overgrote deel zonnebloemolie (ruim 600 miljoen euro) en raapzaad (350 miljoen euro). Hoe de situatie zich de komende weken en maanden zal ontwikkelen, is volgens MVO onzeker.
Zonnebloemolie
Duidelijk is wel dat de import van zonnebloemolie uit Oekraïne inmiddels bijna volledig is stilgevallen. Dit wordt momenteel zichtbaar in de Nederlandse supermarkten waar al bijna geen flessen zonnebloemolie meer in de schappen staan. De verwachting is dat medio april de voorraad zonnebloemolie is opgebruikt.
Nieuwe aanvoer vanuit Oekraïne is vrijwel onmogelijk: veel mensen zijn gevlucht of zitten in schuilkelders, de fabrieken in Oekraïne zijn gesloten, de wegen zijn beschadigd en de zeehavens zijn geblokkeerd.
Middellange termijn
Oekraïne is de grootste exporteur van zonnebloemolie ter wereld. Het wegvallen van de volumes kan op korte termijn niet door andere spelers op de wereldmarkt worden opgevangen, zegt MVO. Ook is Oekraïne een belangrijke leverancier van biologische olie en oliezaden en non-gmo sojabonen.
Hoe de oorlog zich ook ontwikkelt, de problemen hebben waarschijnlijk gevolgen voor de rest van het seizoen, denkt MVO. “Zonnebloem moet in het voorjaar worden gezaaid. Raapzaad is al voor de winter gezaaid, maar heeft kunstmest nodig zodra het opkomt. Het is zeer onzeker of de omstandigheden in Oekraïne dit mogelijk maken.”
Alternatieven
Alternatieven voor zonnebloemolie zoals raapzaadolie, olijfolie, sojaolie of palmolie, zijn in voldoende mate beschikbaar laat MVO weten. “Er dreigt geen tekort aan oliën en vetten in Europa. Daarbij speelt een rol dat de gestegen grondstoffen- en gasprijzen het onaantrekkelijk maken om plantaardige olie te verwerken tot biodiesel. Dit leidt ertoe dat de markt voor voeding over voldoende grondstoffen kan beschikken.”
Hoge prijzen
Ook al wordt er geen tekort aan plantaardige en dierlijke oliën en vetten verwacht; de grondstoffen zijn erg duur geworden. De gevolgen van de oorlog in Oekraïne en sancties voor Rusland en Belarus, komen bovenop de ontwikkelingen die de afgelopen periode al zorgden voor ongekende stijgingen van de (grond)stofprijzen voor oliezaden, oliën en vetten. Covid-19 en extreme weersomstandigheden hebben het afgelopen jaar een duidelijk negatief effect gehad op de beschikbaarheid van personeel en van grondstoffen.
