De traditionele machinebouw staat onder toenemende druk door hevige concurrentie uit China en aanhoudende personeelskrapte. Tegelijkertijd bieden onder meer digitalisering en verduurzaming kansen voor groei. Dit blijkt uit de sectorstudie van ING Research.
Traditionele machinebouw blijft achter
De machine-industrie heeft de afgelopen 10 jaar een sterke groei doorgemaakt, met een gemiddelde stijging van 9,5% per jaar. Dit succes is echter grotendeels te danken aan chipmachinemakers zoals ASML. De overige machinebouwers blijven achter, mede door de groeiende concurrentie uit China en mogelijke Amerikaanse invoerheffingen.
ING Sectorbanker Industrie, Gert Jan Braam: “De groei van de machine-industrie is de afgelopen 10 jaar zeer fors, maar heeft wel 2 gezichten. Chipmachinemakers groeiden versneld, overige machinebouwers bleven hierbij achter. Zij doen er goed aan innovatie op één te zetten. Nieuwe digitale oplossingen en het uitbouwen van de dienstverlening, gericht op procesoptimalisatie en het verhogen van de productiviteit van industriële klanten, zorgt voor een sterkere internationale marktpositionering voor de machinebouwer.”
Groeiende concurrentie Chinese machines
Niet alleen de langdurig stagnerende Europese economie en de handelsbelemmeringen zitten tegen, voor de langere termijn vormt vooral de concurrentie vanuit opkomende landen een bedreiging. Met name China zet stevig in op de export van machines. Waar het in het verleden nog vaak om minder goede kopieën ging, geven machinebouwers aan dat sommige Chinese machines tegenwoordig kwalitatief beter zijn dan Westerse machines. Daardoor valt de prijs-kwaliteitafweging van klanten vaker in het voordeel uit van goedkopere Chinese alternatieven.
De Nederlandse en Europese import van machines is daardoor sterk toegenomen. Zo groeide de totale Nederlandse import uit China de afgelopen tien jaar met gemiddeld 7% per jaar, terwijl de jaarlijkse groei van uit China geïmporteerde gespecialiseerde machines (14%), energieopwekkingsmachines (11%), machines voor algemene toepassingen (10%) en metaalbewerkingsmachines (8%) in diezelfde periode duidelijk hoger uitviel.
Personeelskrapte remt groei en stimuleert automatisering
Een van de grootste uitdagingen binnen de machinebouw is de structurele krapte op de arbeidsmarkt. Vooral technische functies als ingenieurs en programmeurs zijn moeilijk te vervullen. Tegelijkertijd dwingt dit bedrijven om sneller te automatiseren, wat de vraag naar innovatieve machines vergroot.
Kansen door digitalisering
Ondanks de uitdagingen zijn er groeimogelijkheden. Investeringen in digitalisering en verduurzaming stijgen, wat de vraag naar geavanceerde machines stimuleert. Denk hierbij aan toepassingen zoals elektrificatie van productieprocessen en de bouw van datacenters.
Innovatie en klantgerichte dienstverlening cruciaal
Om concurrerend te blijven, moeten machinebouwers volgens het rapport een omslag maken: inzetten op digitalisering en AI, schaalvergroting en een breder en concurrerender dienstenaanbod. Software-integratie en slimme automatisering worden steeds belangrijker, waardoor het onderscheidend vermogen verschuift van hardware naar digitale oplossingen en servicegerichte klantbenadering. De machinebouwer krijgt meer de rol van dienstverlener in plaats van pure producent.
De volledige sectorstudie van ING Research biedt een diepgaand inzicht in de ontwikkelingen binnen de machinebouw en de noodzakelijke transformaties om toekomstbestendig te blijven.
